Belfagor moet zittend plassen?
Om bij voorbaat de nodige teleurstellingen te voorkomen, we gaan het misschien tot onze spijt niet hebben over de nieuwe AFTh.
In ons apocriefe feuilleton over engelen en duivels staan deze keer onder meer de Aartsduivels centraal. Net zoals Onze Lieve Heer werd bijgestaan door een aantal engelen van de buitencategorie, de zogenaamde aartsengelen, kon de Heer van de Duisternis - Satan of Lucifer - rekening op de steun van een helse groep van - hoe kan het ook anders - zeven uitzonderlijke booswichten.
Als we sommige bronnen mogen geloven is vooral een ieder die de duistere krachten van deze zeven aartsduivels niet helemaal serieus neemt zo goed als verloren. Vaak is dat namelijk al een teken dat de aartsduivel bezit van je heeft genomen en jij je dus automatisch schuldig maakt aan een of meerdere hoofdzonden. Elke aartsduivel heeft zo zijn specialiteit of hoofdzonde. Zo is aartsduivel Leviathan verbonden met de hoogmoed, Asmadeus met de onkuisheid, Askrot met de traagheid, Mammon met de gulzigheid, Beélzebub met de nijd, Balberit met de toorn en tenslotte Belfagor met de onmatigheid en dronkenschap.
(Jeroen Bosch, De zeven hoofdzonden)
Vooral die Belfagor vinden wijn een intrigerende persoonlijkheid. De Florentijnse humanist Niccola Machiavelli heeft er een prachtige novelle over geschreven. Vrij vertaald wordt Belfagor - in de rol van echtgenoot - daarin door Lucifer naar de aarde gestuurd om het verschijnsel vrouw wat nader te bestuderen.
Nu komen vrouwen er in onze bronnen van hiernamaalsbeelden er in het algemeen vrij bekaaid vanaf. Denk hierbij maar aan de Bijbel, waarin de eerste vrouw (Eva) meteen al de fout in gaat - was zij het immers niet die Adam ertoe verleidde om van de verboden vrucht te eten? - en daarmee hoofdschuldig wordt aan de zondeval? In Paradise Lost van Milton - evenals in Lucifer van onze eigen Vondel - blijkt het overigens zelfs een soort wraakactie van Lucifer omdat hij de gratie van de Schepper is geraakt. Via het labiele en onbetrouwbare karakter van de vrouw laat hij diens kroon op de schepping gelijk door het ijs zakken. Bij de islam is het zelfs zo dat de zevende hemel exclusief toegang verleent aan de mannelijke martelaren van het geloof. Vrouwen hebben aldaar slechts een dienende taak, althans zij die tot de 'uitverkoren' 72 maagden behoren. Sommige christelijke apocriefe bronnen maken het nog fantasierijker: natuurlijk hebben vrouwen ook toegang tot het paradijs, maar dan wel als ze eerst zijn omgebouwd tot man.
(boekomslag)
Paradoxaal genoeg zou aartsduivel Belfagor er echter naar alle waarschijnlijkheid alles voor over gehad hebben om alle vrouwen in de hemel te krijgen. Ongetwijfeld hebben velen van ons eenzelfde gedachte en een aanzienlijk aantal vinden zelfs dat vrouwen ons de gelegenheid bieden om alvast een hemels voorproefje te nemen. Maar Belfagor had geheel andere motieven.
Zoals gezegd mocht hij van zijn duivelse chef Lucifer een tijdje genieten van het aardse huwelijk. Zelfs voor een duivel bleek deze ondermaanse echtverbintenis ondraaglijk. Bij het gedrag van deze vrouw vielen alle helse pijnen en kwellingen in het niet. Nooit had Belfagor zoveel heimwee gekend. Deze helleveeg van een vrouw zorgde er dan ook voor dat hij Lucifer smeekte om alsjeblieft terug te mogen keren. Wat dat betreft zit er een zekere tegenstrijdigheid in het woord helleveeg. Je zou mogen verwachten dat dit des hels of des duivels betekent, maar in dit geval is het juist typisch aards.
Hoe dan ook, Belfagor mocht weer terug naar zijn vertrouwde helse oorden om zich toe te kunnen leggen op duivelse streken zoals het aanzetten van zondaars tot onmatigheid en dronkenschap. Voor ons blijft het daarom zaak om ons daartegen te weren en dus te bidden tot een van de - inderdaad - zeven aartsengelen. Ondanks het apocriefe karakter van dit verhaal willen wij derhalve zeker niet de indruk wekken dat we dit alles niet helemaal serieus nemen.
Maar voordat we Rafaël, Gabriël of Yehudiël zullen aanroepen, willen we toch maar eerst eens even de nieuwe Van der Heijden erop naslaan en eens kijken of tante Tiny echt zo'n helleveeg was. Mocht dat het geval zijn, dan hopen we voor Belfagor dat zij is toegetreden tot het rijk der hemelen.
